Zinklegeringen worden al eeuwen gebruikt. In 1400 voor Christus maakte men in Palestina al voorwerpen uit zink. Later ontdekten India en China het metaal.

In de Westerse wereld leerden we zink pas kennen in 1746 toen de Duitser Andreas Marggraf het metaal ontdekte en het de huidige naam ‘zink’ toeschreef.

Vandaag wordt zink in verschillende toepassingen in de bouw gebruikt: de goten en regenwaterafvoer, dakbedekking en gevelbekleding.

Zink is het vierde meest gebruikte metaal in de wereld na staal, aluminium en koper.

Zink is goed bestand tegen atmosferische invloeden. Net als alle andere materialen is het onderhevig aan natuurlijke slijtage door erosie en corrosie. Hiermee hangt de levensduur direct samen. Verschillend belaste constructiedelen als zinken daken en zinken dakgoten kunnen niet met elkaar worden vergeleken.

De nu door producenten en leveranciers gehanteerde levensduur is gebaseerd op ervaringen van de afgelopen 20 tot 30 jaar. Tijdens een groot deel van die periode was het SO2-gehalte van de atmosfeer aanzienlijk hoger dan tegenwoordig en de corrosie overeenkomstig sneller. Andere factoren dan corrosie die de levensduur bepalen zijn een onjuiste toepassing of montagefouten. Afgezien van deze factoren zijn nu door een ondubbelzinnige vaststelling van de corrosiesnelheid nauwkeuriger schattingen van de levensduur mogelijk dan voorheen. Deze zijn als volgt:

Voor dakgoten en hemelwaterafvoeren werd in 1995 de historische levensduur geschat op 35 tot 50 jaar (rond 1980 nog maar op 25 tot 40 jaar) en voor in 1995 gemonteerde goten en afvoeren op 50 tot 100 jaar; voor dakbedekking werd in 1995 de historische levensduur geschat op 80 tot 100 jaar (rond 1980 nog maar op 60 tot 80 jaar) en voor in 1995 gemonteerde gevelbekleding op 100 tot 200 jaar.

Metalen daken zijn tegenwoordig zeer populair en het zink als dakbedekkingmateriaal neemt daarbij een belangrijke plaats in. De resultaten van een recent Nederlands rapport zorgden er echter voor dat de milieuaspecten van dit metaal het afgelopen jaar nogal in vraag werden gesteld. Tijdens een recente studiedag over hellende daken bracht mevr. Ir. N. Houben van Union Minière daarom een uiteenzetting die grotendeels gebaseerd was op een tekst van de heer R. Racek (UM France) en die precies moest aantonen dat zink wel degelijk een ecologisch verantwoord bouwmateriaal is.

Energieverbruik

Voor de productie van elk materiaal is natuurlijk energie nodig. Het energieverbruik bij de productie van zink uit erts is laag in vergelijking met andere non-ferro metalen die gebruikt worden in de bouwsector. De gebruikte energiehoeveelheid ligt zelfs nog beduidend lager wanneer men gebruik maakt van gerecycleerd zink in plaats van zinkerts.

Recyclage

In West-Europa worden oude zinken producten afkomstig van renovatiewerken of de vervanging van goten of dakbedekkingen traditiegetrouw opgehaald door dakdekkers en loodgieters. De voornaamste afnemers van oud zink zijn secundaire zinkraffinaderijen zoals messing- en zinkoxideproducenten, allen gevestigd in Europa.

Alhoewel het oude zink voor 100% recycleerbaar is stellen we vast dat de hergebruikgraad - dit is het percentage zink dat effectief werd opgehaald voor recyclage - momenteel rond de 90% schommelt.

Duurzaamheid

Sinds het begin van de jaren '70 werd in Europa de SO₂ vervuiling fors aangepakt. De getroffen maatregelen waren bijzonder succesvol en hebben geleid tot een serieuze daling van de atmosferische SO₂.
Verwacht wordt dat de SO₂-uitstoot en -concentraties in de lucht nog verder zullen dalen.
Ook de corrosie van het zink is daardoor sterk verminderd. Theoretische waarden werden bevestigd door experimentele metingen op stalen verspreid over gans de wereld in het kader van internationale studies. De levensverwachting van het zink dat gebruikt wordt in de bouw is in de loop der jaren dan ook enorm gestegen en zal verder blijven toenemen in de nabije toekomst.

Risicobepaling voor ecotoxiciteit

Aangezien zink een natuurlijke en beschermende patinalaag opbouwt tijdens het gebruik, is de atmosferisch corrosie in feite een combinatie van wat overblijft in de patinalaag en wat in het milieu terecht komt. Dit afstaan aan het milieu - ook wel run-off genoemd - is te wijten aan de regenval die de zinkzouten in de patinalaag gedeeltelijk doet oplossen. Zoals reeds aan-gegeven is deze vervuiling de afgelopen jaren sterk afgenomen en daarmee ook de run-off hoeveelheden, een trend die zich ook de komende jaren zal blijven voortzetten.
Uit het voorlopig rapport blijkt alvast dat de run-off waarden van zink slechts een piepklein deel uitmaken van oppervlaktewatervervuiling in Europa en verder geen noemenswaardige bijdrage leveren aan het ecotoxisch risico.

Zink voor de gevel

Met zink kan je een deel van de gevel of een volledig volume een apart accent geven. Zelfs volledige woningen kunnen met zink worden aangekleed. Vooral bij renovaties van bestaande wanden die te kampen hebben met vochtproblemen,… kan de bekleding met zink een oplossing zijn.
Het materiaal is immers licht – waardoor geen zwaardere fundering vereist is – en laat toe om in bijkomende isolatie te voorzien tussen de dragende structuren.

Zink voor het dak

Zink kan als dakbedekking dienen vanaf een helling van 3°.
Er zijn vandaag mogelijkheden om het materiaal niet meer te moeten verluchten aan de onderzijde. Tot recent was dit nog verplicht. Die evolutie betekent dat er geen energieverliezen meer zijn langs de ventilatieopeningen. Er is ook geen risico meer op koude lucht of condensatie in de dakconstructie.
Het voordeel van zink als dakbedekking is dat de constructie heel compact is. Dit laat meer ruimte voor een betere thermische isolatie.

Gepatineerd zink

Na verloop van tijd zal zich op zink een donkere, zilverkleurige patineerlaag afzetten. Deze laag beschermt zink tegen de weersinvloeden en luchtvervuiling.
Je kan het zink ook krijgen in een geprepatineerde uitvoering. In dat geval kreeg het natuurlijke materiaal tijdens de productie deze beschermlaag al mee.

Zinken leien

Er bestaan vandaag ook al leien uit zink. Ze hebben hetzelfde uitzicht als een natuurlei, maar is iets groter. Een belangrijk voordeel is ook hier weer dat de zinken lei lichter is dan pannen en natuur- of kunstleien.

Door de vele mogelijkheden van zink is dit materiaal ten zeerste gewaardeerd door eindgebruikers en vaklui:

• Zink is een onderhoudsvriendelijk materiaal met een lange levensduur en gemakkelijk in onderhoud.
• Zink is een materiaal dat zich makkelijk laat bewerken, bruikbaar voor zowel daken en gevels en sluit perfect bij iedere woonstijl aan.
• Biedt heel wat architectonische mogelijkheden zowel voor gevel- als daktoepassingen. Ronde en gebogen toepassingen zijn perfect mogelijk.
• Na verloop van tijd vormt zich op de zinken dakbedekking een patineerlaag wat zink heel resistent maakt.
• Het is materiaal is daarenboven natuurlijk wat het 100 % recycleerbaar maakt.
• Met zink als dakbedekking is de dakconstructie heel compact wat meer ruimte voorziet voor een betere thermische isolatie.

Zink is tevens een lange termijn investering:

Een woning bouwen is een lange termijn investering en zink heeft meestal een langer leven dan het gebouw zelf. Sommige alternatieve materialen moeten misschien meerdere malen vervangen worden gedurende de levensduur van het gebouw, met extra kosten voor gevolg. Vandaar dat zink een minder duur materiaal is.